De Ethnologue catalogus van wereldtalen schat dat er momenteel 6909 levende talen zijn. Dat betekent 6909 manieren om “ik houd van je” of “het spijt me” te zeggen. 6909 verschillende wijzen om culturele tradities of historische verhalen over te brengen. Diverse manieren om inspiratie, motivatie en integratie te bewerkstelligen. Het is een duizelingwekkend getal. Toch wordt 96% procent van deze talen slechts gesproken door 4% van de wereldbevolking.
Grofweg de helft van deze talen wordt gesproken door minder dan tienduizend mensen, terwijl een kwart minder dan duizend sprekers heeft. Het risico op uitsluiting is een zeer reële bedreiging voor deze talen. Het bevorderen van een meertalige aanpak maakt integratie mogelijk. En daarbij wordt ook het overdragen van kennis via het gesproken woord in stand gehouden.
DE GESCHIEDENIS VAN DE INTERNATIONALE MOEDERTAALDAG
De oorsprong van de Internationale Moedertaaldag dateert uit 1952. Bangladesh was het eerste land dat lid werd ter ondersteuning van de protestbeweging voor erkenning van de Bengaalse taal. Het duurde echter tot november 1999 voordat de dag officieel werd verklaard tijdens de Algemene Conferentie van de United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO). Deze stap door UNESO diende “ter bevordering van het behouden en beschermen van alle talen die door mensen ter wereld gebruikt worden”.
Sindsdien heeft ieder jaar een ander thema toegewezen gekregen. Dit biedt lidstaten de kans om hun inspanningen een doel te geven. Hierbij wordt een veelvoud aan onderwerpen betrokken. Denk aan brailleschrift en gebarentalen, cyberspace en meertalig onderwijs. Met machtige deelnemende landen als Rusland, de Filipijnen en Canada, wordt het initiatief nu wereldwijd erkend. UNESCO zelf houdt zelfs ieder jaar een evenement op het hoofdkantoor in Parijs.
Sommigen vragen zich wellicht af waarom 21 februari werd gekozen om dit evenement te vieren. Dat is in feite ter herdenking van degenen die gedood werden tijdens de taalbeweging in Dhaka. Het is duidelijk dat de dag meer inhoudt dan slechts een viering van taal. De boodschap stamt af van een behoefte om lokale talen te erkennen. Het idee is dat iedereen een stem heeft en een actieve rol in de maatschappij kan spelen. Gelukkig is het steeds gebruikelijker geworden dat mensen tot wel drie verschillende talen beheersen. Vaak gebruiken ze hun moedertaal en minstens één taal om op internationaal niveau te communiceren.
WAAROM IS HET BELANGRIJK?
Als we taal benaderen vanuit een eenvoudig standpunt, dan zou communicatie toch gemakkelijker gaan als iedereen dezelfde taal leert? Aan de ene kant klopt deze bewering wel. U zou zich nooit meer zorgen hoeven te maken of u met individuen uit andere landen kunt praten. Maar taal behelst veel meer dan slechts een middel voor communicatie.
Door de diversiteit van talen te negeren, lopen we de kans de wetenschappelijke kennis en traditie van die talen uit te sluiten. Voormalig directeur-generaal Irina Bokova van UNESCO gelooft: “deze linguïstische en culturele diversiteit kan onze beste kans voor de toekomst zijn: voor creativiteit, innovatie en integratie.” Dit is niet moeilijk in te zien. Zelfs op lokaal niveau kan namelijk hetzelfde woord verschillende connotaties hebben. Dat is afhankelijk van waar u zich in een land bevindt. Dit kan van invloed zijn op hoe een verhaal verteld wordt of informatie wordt doorgegeven. Wie weet welke info we zouden missen als lokale talen niet langer gebruikt zouden worden.
WAT BETEKENT HET VOOR TOEKOMSTIGE GENERATIES?
In een steeds verder verdeelde wereld, is de mogelijkheid voor mensen om in meerdere landen gedachten en ideeën over te brengen en te benadrukken wellicht de enige wijze waarop het wereldtoneel een stap vooruit maakt. Respect en tolerantie vormen een belangrijk onderdeel in het op de voorgrond plaatsen van deze niche talen. Anders zouden ze mogelijk verdwijnen. Door dit jongere generaties bij te brengen, kunnen we voortgezette ondersteuning verkrijgen voor de integratie van minderheidstalen. Bij de viering van deze dag, voeren veel kinderen in Londen toneelstukken, dansvoorstellingen en liedjes op uit andere culturen. Alleen Londen kent al meer dan 270 verschillende nationaliteiten.
Diepgeworteld in traditie wordt wetenschappelijke kennis vaak over het hoofd gezien. Terwijl die kennis juist kinderen kan inspireren wanneer ze er mee in aanraking komen. De explosie van sociale media heeft een ongeëvenaarde mate van communicatie tussen sociale en culturele groeperingen mogelijk gemaakt. Het gemak van deze communicatie kan ons soms lui maken. Maar zelfs bedrijven als Microsoft zetten de macht in die ze hebben om taal te stimuleren op dit niveau. In 2012 voegde Microsoft de taal Hmong Daw toe aan de vertaallijst van Bing. Bing heeft nu meer dan zestig verschillende talen beschikbaar voor vertaling. Dat is bij lange na nog niet de 6909 talen die wereldwijd gesproken worden. Maar het bewijst des te meer de noodzaak om deze dag te blijven vieren.
